ΟΙΚΟΥΜΕΝΙΚΗ (Β)ΡΩΜΗΟΣΥΝΗ

Ο μύθος της μεγάλης ομογένειας

Υποκριτικές είναι οι κολακείες των πολιτικών προς τους ομογενείς

Του Γιάννη Βασιλάκου

  (Δημοσιεύθηκε στα NEA,  Τετάρτη 19 Δεκεμβρίου 2012)

    Οι Ελληνες αρέσκονται να κατασκευάζουν μύθους και να τους πιστεύουν ως αδιάσειστα γεγονότα, πράγμα που εξηγεί, ώς ένα σημείο, και τη διαχρονική κακοδαιμονία τους. Ενας από τους αγαπημένους μύθους της μόδας που διακινείται επίμονα τελευταία, λόγω της βαθιάς ελληνικής κρίσης, είναι αυτός που σχετίζεται με τον απόδημο ελληνισμό (τη «μεγάλη δεύτερη Ελλάδα», τον «δεύτερο πνεύμονα του οικουμενικού ελληνισμού» και πολλά ηχηρά παρόμοια) ως αγκωνάρι της δεινά χειμαζόμενης γενέτειρας. Ακόμη και ο Πρωθυπουργός Αντώνης Σαμαράς δεν απέφυγε την πεπατημένη αφού, σε συνέντευξή του στη γερμανική εφημερίδα «Χάντελσμπλατ» (5/10/2012) μεταξύ άλλων δήλωσε: «Είμαστε ένας εργατικός και ταλαντούχος λαός: κοιτάξτε τους Ελληνες στις ΗΠΑ, στην Αυστραλία, στη Γερμανία και σε όλον τον κόσμο. Βρίσκονται παντού και είναι παντού επιτυχημένοι. Το DNA είναι καλύτερο από ό,τι η κατάσταση της χώρας μας».

    Ατυχής δήλωση, μία από τις τόσες γνωστές «κορόνες» των ελλήνων πολιτικών στις οποίες μας έχουν συνηθίσει. Επειδή όμως αυτό το τροπάρι τείνει να γίνει αξίωμα, οφείλω να απομυθοποιήσω κάποιες πτυχές του. Δηλαδή ορισμένες χρόνιες πλάνες, ψευδαισθήσεις και αναλήθειες αναφορικά με τον απόδημο ελληνισμό.

Ο ΔΕΚΑΕΞΑΡΗΣ ΜΕΣΑ ΜΟΥ

(για τα παιδιά του Δεκέμβρη του 2008)

   Δεν μπορείτε να καταλάβετε. Ή, μάλλον, δεν θέλετε να καταλάβετε. Ή, το πιθανότερο, υποκρίνεστε πως δεν καταλαβαίνετε.

   Υποκρίνεστε πως δεν καταλαβαίνετε το γιατί είμαστε στους δρόμους και πετάμε πέτρες στις βδέλλες τράπεζές σας, στις ξεπουλημένες –πρώην- δημόσιες «υπηρεσίες» σας και στα πολυκαταστήματα της εικονικής ψευδοευημερίας σας (που δεν έχετε καν τα χρήματα να την αγοράσετε). Αλλά και στα μαντρόσκυλα-μπάτσους σας, που προστατεύουν όλα τα παραπάνω.

   Αφού μάς στήσατε μια «ζωή»-φάκα, γεμάτη από αβεβαιότητα, μιζέρια, ποντικοτρεχάλα, ανουσιότητα, μια «ζωή» που σκοπεύετε να την ρίξετε σαν ταφόπλακα επάνω μας μόλις ενηλικιωθούμε, υποκρίνεστε πως δεν καταλαβαίνετε τό πώς είναι δυνατόν να… μην συναινούμε πρόθυμα.

    Το αν παριστάνετε απλώς τους ηλίθιους, ή αν είστε πραγματικά ηλίθιοι, ποσώς με ενδιαφέρει. Δεν είμαι ούτε ψυχαναλυτής σας αλλά, ούτε και έχω άλλον χρόνο να ξοδέψω για σας. Αρκετά χρόνια από την πολύτιμη νιότη μου σπατάλησα επειδή με είχατε σχεδόν πείσει ότι το πρόβλημα ήταν με μένα. Ενώ, τώρα έχω πλέον κατανοήσει ότι οι προβληματικοί, οι ψυχικά σακάτηδες, οι ανέραστοι, οι χαμένοι, οι κομπλεξικοί, οι μαλάκες, είστε εσείς.

   

“ΕΘΝΙΚΗ ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ”: Η ΠΙΟ ΠΡΟΣΦΑΤΗ ΙΕΡΗ ΑΓΕΛΑΔΑ ΤΟΥ ΝΕΟΕΛΛΗΝΙΚΟΥ ΕΘΝΟΚΡΑΤΟΥΣ - Η αποδόμηση του εν λόγω εθνικού μύθου από διεθνιστική επαναστατική πλευρά

   Η νεώτερη Ελλάδα ως εκ γενετής δημιούργημα-προτεκτοράτο

    Για όσους δεν τρέφουν αυταπάτες είναι γνωστό ότι η νεώτερη Ελλάδα άρχισε τη ζωή της ως ένα δημιούργημα της βρετανικής αποικιοκρατίας, ένα προτεκτοράτο. Αν το 1827 οι ευρωπαϊκοί στόλοι της Μεσογείου δεν είχαν βυθίσει – με πρωτοβουλία των άγγλων- τον τουρκικό στο Ναβαρίνο, η επανάσταση θα είχε κατασταλεί από τους οθωμανούς.

    Αλλά οι άγγλοι χρειάζονταν ένα  κράτος-μαριονέττα στην ανατολική Μεσόγειο για να ελέγχουν τους αποικιοκρατικούς δρόμους  προς την Μέση Ανατολή και τη νότια Ασία. Από τότε μέχρι λίγο μετά τον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο –όταν  “μπάστακες” της περιοχής  ανέλαβαν οι αμερικάνοι-  το νεοελληνικό κρατίδιο δεν πήγαινε ούτε “προς νερού” του χωρίς την έγκριση της βρετανικής αποικιοκρατίας.  Αυτή ήταν και η πραγματική αιτία της εισόδου της Ελλάδας στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο.

    Σε αυτόν τον πόλεμο, όπως και στον προηγούμενο, οι ανταγωνιζόμενοι ιδιοκτήτες του πλανήτη έστειλαν τους λαούς που ήλεγχαν, να σφαχτούν –πατριωτικά- μεταξύ τους για την αναδιανομή του (και όχι φυσικά για την “σωτηρία του ελεύθερου κόσμου από τον φασισμό” και τα άλλα στομφώδη που μας λένε⁽¹⁾). Για άλλη μια φορά οι συμμορίες των διεθνών αφεντικών δεν πολέμησαν μεταξύ τους οι ίδιες, αλλά ιδεολογικοποίησαν αριστοτεχνικά τη σύγκρουσή τους, δίνοντας έτσι στα αφελή ποίμνια έναν λόγο για  να νομίζουν ότι πεθαίνουν, ή σακατεύονται για κάτι σπουδαίο.

    Η είσοδος της Ελλάδας στον Β΄ παγκόσμιο πόλεμο ⁽²⁾

    Σε αυτόν τον πόλεμο η Ελλάδα μπορούσε να μείνει ουδέτερη, όπως η γειτονική -και ίσης στρατηγικής σημασίας, ή ασημαντότητας- Τουρκία, αλλά τελικά ενεπλάκη μόνο και μόνο επειδή οι άγγλοι ήθελαν να προσβάλλουν τον Άξονα στο μαλακό του υπογάστριο, στα Βαλκάνια. Αντίθετα με ό,τι μας λέει η σχολική προπαγάνδα, οι δυνάμεις του Άξονα δεν επιτέθηκαν στην Ελλάδα στα καλά καθούμενα, γιατί ήσαν κακοί και ήθελαν να μας “σκλαβώσουν”, ή επειδή η Ελλάδα ήταν γι’ αυτούς στρατηγικής σημασίας. Το ότι η Ελλάδα δεν είχε καμμία στρατηγική σημασία για τον Άξονα αποδεικνύεται εξ άλλου και από το ότι δεν αξιοποιήθηκε από αυτόν καθόλου μετά την κατάκτησή της (πράγμα, που οι προπαγανδιστές τής υποτιθέμενης στρατηγικής θέσης τής Ελλάδας και άρα της δήθεν αναπόφευκτης εμπλοκής της στον πόλεμο, προσπερνούν σφυρίζοντας τάχα αδιάφορα). Ούτε οι ιταλοί, ούτε οι γερμανοί είχαν διάθεση να ανοίξουν άλλο ένα μέτωπο. Δεν θα είχαν κανένα λόγο να εισβάλλουν στην Ελλάδα αν δεν απειλούνταν από διείσδυση των άγγλων στα βαλκανικά νώτα τους. Αυτή την απειλή η Ελλάδα όφειλε να τη διασκεδάσει και όχι να την επιβεβαιώσει, προκαλώντας έτσι την εναντίον της εισβολή.

ΔΙΟΔΟΤΟΣ ΕΥΚΡΑΤΟΥΣ Ο ΑΘΗΝΑΙΟΣ

Προσωπικότητα και συλλογικότητα εναντίον ατομισμού και μάζας

Οποιαδήποτε προσπάθεια, η οποία θα αποσκοπούσε στον προσδιορισμό της έννοιας της συλλογικότητας, όπως αυτή ανιχνεύεται στην ιστορία του ελληνικού πολιτισμού, θα πρέπει να αποφύγει να προβάλλει στο παρελθόν ορισμένες έννοιες της σημερινής εποχής. Π.χ. λέξεις όπως «ατομισμός», «ατομιστής», «μάζα» κ.λπ. θα ήσαν ακατανόητες σε έναν αρχαίο και φυσικά συσκοτίζουν το νόημα που έδιναν οι ίδιοι οι αρχαίοι στην έννοια της συλλογικής δράσης.      Άτομο, πρόσωπο και συλλογικότητα στον ελληνικό πολιτισμό    Οι πολιτισμοί είναι φυσικώ τω τρόπω συλλογικές διαδικασίες και δημιουργίες. Δημιουργίες, όχι απλώς ανθρώπων, που ζουν στον ίδιο χώρο, αλλά και ανθρώπων διαφορετικών εποχών, που συνεπεμβαίνουν ετεροχρονισμένα επί ήδη δοκιμασμένων κοινωνικών, αισθητικών, ή άλλων σχημάτων.Η διαδικασία αυτή, που μέχρις ενός ιστορικού σημείου γινόταν παγκοσμίως φυσικώ τω τρόπω, στην Ελλάδα της κλασσικής εποχής αποτέλεσε επιπλέον ενσυνείδητο ζητούμενο, το οποίο απαίτησε εξ’ αρχής τη δική του επιστημονική μεθοδολογία (πολιτικός στοχασμός). Αυτό δεν στέρησε βέβαια την πολιτισμική δημιουργία από την προηγούμενη φυσικότητά της αλλά την ισχυροποίησε ως κατακτημένο ανθρώπινο αγαθό (αντί μιας, μέχρι τότε, απλής διαδοχής εφήμερων πολιτισμικών μορφωμάτων, χωρίς αξία χρήσης για τις επόμενες γενεές –«η πείρα κάθε γενιάς, εκτός από ορισμένα καθαρώς πρακτικά θέματα, χανόταν μαζί της»(1)). Για πρώτη φορά στην καταγεγραμμένη ιστορία εμφανίζεται ένα κοινωνικό μόρφωμα, η πόλις, το οποίο διαθέτει αυτοπαράσταση(2), «βλέπει» δηλαδή τον εαυτό του με ένα συγκεκριμένο τρόπο και, κατά αυτόν τον τρόπο, ωθείται να προσδιορίζει και να επιδιώκει κατά βούληση πολιτισμικούς στόχους (δηλ. επιλέγει πού θέλει να κατευθυνθεί και δεν άγεται και φέρεται από  τους άρχοντες, την τύχη, ή κάποια άλλη «μεταφυσική» της ιστορίας).      Εντός του πλαισίου μιας αρχαίας ελληνικής πόλης, αντιθετικά ζεύγη όπως άτομο-κοινωνία δεν έχουν νόημα. Η κοινότητα (ως κοινότητα χώρου και χρόνου –«έχουμε κοινό παρελθόν, παρόν, και μέλλον») γεφυρώνει την αντίθεση όχι μετατρέποντας την κοινωνία σε ατομιστική (νεο)φιλελεύθερη ζούγκλα ή το άτομο σε αναλώσιμο εξάρτημα μιας σαρκοβόρας κοινωνικής οργάνωσης αλλά ούτε καν αναζητώντας έναν χλιαρό συμβιβασμό, μία υποτιθέμενη χρυσή τομή ανάμεσά τους. Επίσης η κοινότητα δεν καταφεύγει σε ισοπεδωτικές θεοκρατικές πρακτικές, όπου άτομο και κοινωνία καταργούνται κυριολεκτικά δια της αναγωγής τους σε κάποια μεταφυσική, εξωκοσμική Αρχή, η οποία υποτίθεται, ότι τα «ξεπερνάει» και τα «καθαγιάζει» εξεικονιζόμενη επάνω τους ως χριστιανική «Εκκλησία».          Συνέλευση πολιτών στην αρχαία Αθήνα (πίνακας του Philipp von Foltz) Στον κλασικό ελληνικό κόσμο η κατοχύρωση της  προσωπικότητας εγγυάτο την ενδυνάμωση της συλλογικότητας.  Η ανυπαρξία κράτους, κυβέρνησης, πολιτικής εκπροσώπησης κ.λπ. και η απευθείας και άμεση άσκηση της  πολιτικής εξουσίας από την συνέλευση των πολιτών (δηλ. χωρίς την ύπαρξη πολιτικών μεσαζόντων), αποτελεί το σταθερό σημείο αναφοράς των νεοτέρων πολιτικών θεωριών. Σε μια αρχαία ελληνική πόλη το άτομο έτρεφε τη συλλογικότητα. Ενώ στην περίπτωση ενός ανθρώπινου κοπαδιού, ή όχλου συμβαίνει το αντίθετο: η ομαδική ισχύς δυναμώνει (=φανατίζει) τα ελλειμματικά άτομα.

ΟΙ ΒΡΕΤΑΝΟΙ -ΟΧΙ ΟΙ ΓΕΡΜΑΝΟΙ- ΑΙΤΙΟΙ ΤΗΣ ΠΕΙΝΑΣ ΣΤΗΝ ΚΑΤΟΧΗ

Ο βρετανικός ναυτικός αποκλεισμός ως κύρια αιτία τού κατοχικού λιμού 1941-΄42 στην Ελλάδα

Ο τρομακτικός φόρος σε ανθρώπινες ζωές και σε καταστροφές υποδομών, που κατέβαλε η χώρα κατά τη διάρκεια τής στρατιωτικής κατοχής της, δεν οφείλεται σχεδόν καθόλου στους προσωρινούς και  περιστασιακούς κατακτητές της (Άξονας), αλλά στην πολιτική, που είχε προαποφασιστεί από τους μέχρι τότε προτέκτορές της, βρετανούς.      Η πρόσδεση τού προτεκτοράτου στη βρετανική αποικιοκρατική πολιτική  επέτασσε, όχι μόνο την εμπλοκή του στον πιό άχρηστο πόλεμο τής ιστορίας του, αλλά και την -εξ ίσου ανώφελη για την πλειοψηφία των κατοίκων τής χώρας- συνέχιση τού πολέμου στο  ελλαδικό έδαφος, ακόμα κι όταν αυτό είχε πλέον καταληφθεί από τον Άξονα. Κατ΄αυτό τον τρόπο επινοήθηκε και σχεδιάστηκε μια νέα αποικιοκρατική πρακτική, αυτή τής λεγόμενης «Εθνικής Αντίστασης» (φαινόμενο άγνωστο στον Α΄ Παγκόσμιο Πόλεμο). Η συνέχιση αυτή τού πολέμου μέσω τού προσχήματος τής αποκαλούμενης «Εθνικής Αντίστασης» είχε σαν συνέπειες την ολοσχερή καταστροφή τεράστιου μέρους τής δημόσιας περιουσίας, δεκάδες χιλιάδες θανάτους αμάχων τόσο από γερμανοϊταλικά αντίποινα όσο και από τα εσωτερικά «ξεκαθαρίσματα λογαριασμών» των «ανταρτικών» συμμοριών, αλλά και τον ολέθριο λιμό, που κόστισε πάνω από μισό εκατομμύριο νεκρούς (συνέπειες, που θα μπορούσαν και αυτές να είχαν πλήρως αποφευχθεί, όπως άλλωστε επετεύχθη και σε τόσες άλλες ευρωπαϊκές χώρες).      Η αποικιοκρατική πολιτική τής συνέχισης τού πολέμου στο ελλαδικό έδαφος, είχε σαν κύριους «πυλώνες» της: α) την τροφοδότηση των «ανταρτών» (ακόμα και των ελεγχομένων από το εν Ελλάδι πρακτορείο τού σταλινισμού, δηλαδή το Κ.Κ.Ε.) με βρετανικές λίρες, βρετανικό οπλισμό και βρετανούς στρατιωτικούς συμβούλους, β) τον βρετανικό ναυτικό αποκλεισμό των ελληνικών λιμανιών, με στόχο την πρόκληση προβλημάτων στο κατοχικό καθεστώς, διαμέσου τής λιμοκτονίας τού πληθυσμού. Στο άρθρο αυτό θα ασχοληθούμε με τον δεύτερο.

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940: ΜΙΑ ''ΕΘΝΙΚΗ'' ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΝΤΡΟΠΗΣ (β΄ μέρος)

(Εδώ το πρώτο μέρος:
http://hypnovatis.blogspot.de/2012/10/28-1940.html)
 

Ήταν δυνατή μιά διαφορετική στάση

από ελληνικής πλευράς στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο;

   Όταν η προπαγάνδα παρουσιάζει ως αναπόφευκτη την είσοδο της Ελλάδας στον πόλεμο χρησιμοποιεί ως κύριο επιχείρημα το «Χαλύβδινο Σύμφωνο» μεταξύ Χίτλερ και Μουσολίνι, (Μάιος του 1939). Οι δύο δικτάτορες είχαν μοιράσει με αυτόν τον τρόπο τις ζώνες επιρροής τους: «Η Ελλάδα βρισκόταν, φυσικά, στην πρώτη σειρά και οι δύο δικτάτορες είχαν μάλιστα αποφασίσει τον διαμερισμό της Μακεδονίας σε Ανατολική και Δυτική, την οποία θα έλεγχαν Γερμανοί και Ιταλοί αντίστοιχα, χρησιμοποιώντας σαν αστυνομικό προσωπικό την συγκατοχή Βουλγάρων και Αλβανών, τους οποίους έλεγχαν.»⁽⁶⁾.

   Υπό αυτές τις συνθήκες η επίθεση του Άξονα κατά της Ελλάδας παρουσιάζεται ως δήθεν προαποφασισμένη, η Ελλάδα επιχειρείται να παρουσιαστεί ως δήθεν «με την πλάτη στον τοίχο» και η ελληνική αντίσταση ως δήθεν μονόδρομος.

28 ΟΚΤΩΒΡΙΟΥ 1940: ΜΙΑ ''ΕΘΝΙΚΗ'' ΕΠΕΤΕΙΟΣ ΝΤΡΟΠΗΣ (α' μέρος)

Η Ελλάδα έρμαιο τής βρετανικής εξωτερικής πολιτικής.
Μύθος η εκούσια «ηρωική» εμπλοκή μας στο αιματοκύλισμα.
 

«Με αυτόν τον πανταχού παρόντα μηχανισμό των πληροφοριών και την επιρροή των σχολείων στους απροστάτευτους εγκεφάλους των ανηλίκων μελών του πληθυσμού μπορεί κανείς να εξαπατήσει ακόμα και έξυπνους ανθρώπους σε βαθμό, που να πανηγυρίζουν για την ίδια τη θανατική καταδίκη τους.»  (Ε.Α. Ράουτερ, «Η κατασκευή υπηκόων», εκδόσεις Αιγόκερως,  Αθήνα  1982)

  Επί επτά δεκαετίες καταβάλλεται αδιάκοπη προσπάθεια από τους προπαγανδιστικούς μηχανισμούς του νεοελληνικού κρατιδίου (κυρίως από τη σχολική εκπαίδευση) να παρουσιαστεί η είσοδος της Ελλάδας στον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο ως αναπόφευκτη, αλλά και η ένταξή της στο συμμαχικό συνασπισμό ως δική της επιλογή βασισμένη στο «δίκαιο» και στον «ανθρωπισμό». («Επιλογή», που αντιφάσκει με το αναπόφευκτο της εισόδου της στον πόλεμο: μας λένε δηλαδή, ότι η Ελλάδα επέλεξε κάτι, που ήταν αναπόφευκτο να μήν το επιλέξει…). Η πραγματικότητα βέβαια είναι τελείως διαφορετική. Μια χώρα «προστατευόμενη» (βλ. προτεκτοράτο) είναι εξ ορισμού αδύνατον να ασκεί αυτόβουλη εξωτερική (ή άλλη) πολιτική, παρά μόνο στον βαθμό, που αυτή δεν θα θίγει τα συμφέροντα των «προστατών» της. Αυτόβουλη πολιτική ασκούν ως γνωστόν μόνο οι «protectors», ποτέ οι «protected».

     Κατ’ αυτό τον τρόπο η είσοδος και συμμετοχή της «προστατευόμενης» Ελλάδας σε έναν τέτοιας έκτασης πόλεμο είναι αστείο να ερμηνεύεται ως η εκούσια «ηρωική» άρνηση μιας «μικρής πλην ένδοξης» χώρας να «υποταχθεί» στον  κάθε «εισβολέα». Γιατί η «μικρή πλην ένδοξη» αυτή χώρα ήταν προ πολλού υποταγμένη,  όταν ξέσπασε ο Β΄ Παγκόσμιος Πόλεμος και η «αντίστασή» της δεν διεξήχθη, παρά μόνο στα προδιαγεγραμμένα πλαίσια αυτής της υποταγής. 

Νεοελλάδα 1828-1949: Έρμαιο της Βρετανικής Αυτοκρατορίας

Είναι γνωστό, ότι από ιδρύσεώς του το νεοελληνικό κρατίδιο άρχισε να τελεί υπό την υψηλή επίβλεψη, «προστασία», «καθοδήγηση» κ.λπ. της Βρετανίας (η τσαρική  Ρωσία παρά τις προσπάθειές της δεν κατάφερε να αποσπάσει την χώρα στη δική της σφαίρα επιρροής, ενώ η Γαλλία, λόγω των εσωτερικών της κοινωνικών προβλημάτων και συγκρούσεων καθ’ όλη τη διάρκεια του 19ου αιώνα ουσιαστικά παραιτήθηκε από κάθε αποικιοκρατικό «δικαίωμα» στην Ελλάδα). Δεν συνέβη απολύτως τίποτα στη νεοελληνική ιστορία από το 1828 μέχρι το 1949, που να μήν διεξήχθη υπό την στενή επιτήρηση της εμπειρότατης βρετανικής διπλωματίας: Ο ερχομός του Καποδίστρια, η εγκαθίδρυση της βαυαρικής βασιλείας και των διαδόχων, τα προδιαγεγραμμένα φιάσκα, όπως αυτό του 1922, η παραχώρηση μέρους της Μακεδονίας στην Ελλάδα, η συμμετοχή της Ελλάδας στις δύο παγκόσμιες συρράξεις έγιναν εν γνώσει των ηγεσιών τής Βρετανικής Αυτοκρατορίας, με τη (φανερή, ή μή) έγκρισή τους και για τους σκοπούς τής αποικιοκρατικής εξωτερικής τους πολιτικής.

    Άλλωστε η Βρετανία υπήρξε ο γενικός «μπάστακας» σε όλη τη Μεσόγειο τουλάχιστον μέχρι το 1956, όταν υποχώρησε από το Σουέζ (τον ρόλο της συνεχίζουν έκτοτε οι Η.Π.Α.). Σε αυτά τα, οριοθετημένα από τη Βρετανία πλαίσια η Ελλάδα είχε αναλάβει έναν απολύτως καθορισμένο ρόλο στην ανατολική Μεσόγειο: έπρεπε να είναι τόσο μόνο δυνατή, όσο χρειάζεται για να δημιουργήσει προβλήματα σε ενδεχόμενη ρωσική ή άλλη κάθοδο στη Μεσόγειο, αλλά και τόσο αδύναμη, ώστε να μην έχει δυνατότητα αυτόβουλης παρέμβασης σε μια  περιοχή που -ας μήν ξεχνιόμαστε- γειτνιάζει με τις πετρελαιοπηγές της Μέσης Ανατολής. Με άλλα λόγια επί βρετανικής αποικιοκρατίας η Ελλάδα έπρεπε να είναι ένα υπάκουο σκυλί, αρκετά απειλητικό για τη «γειτονιά» αλλά, όχι με αρκετά δυνατά δόντια ώστε να σκεφτεί να δαγκώσει το χέρι του αφεντικού του.

Ο ΚΟΡΝΗΛΙΟΣ ΚΑΣΤΟΡΙΑΔΗΣ ΑΠΟΜΥΘΟΠΟΙΕΙ ΤΗΝ ΧΡΙΣΤΙΑΝΙΚΗ "ΑΓΑΠΗ"

Η ΦΙΛΙΑ ΚΑΙ Ο ΕΛΕΟΣ
Οι αρχαιοελληνικές έννοιες και η διαστρέβλωσή τους από την υποκριτική χριστιανική ηθική

(Το κείμενο που ακολουθεί αποτελεί  απόσπασμα σεμιναρίου του Κορνήλιου Καστοριάδη στην Ανώτατη Σχολή Κοινωνικών Επιστημών του Παρισιού το 1983, το οποίο έχει συμπεριληφθεί στην  "Ελληνική ιδιαιτερότητα, Τόμος Β΄, Η Πόλις και οι νόμοι", εκδ. Κριτική, Αθήνα, 2008, μετάφραση Ζωής Καστοριάδη. Τίτλος εικόνες και τονισμένα στοιχεία, δικά μου- Θ.Λ.)

Επομένως τί είναι αυτό που χαρακτηρίζει τις διαπροσωπικές σχέσεις στην Ελλάδα; Θα έβλεπα δύο πολύ σημαντικά στοιχεία, που εκφράζονται με τις λέξεις φιλία και έλεος. Ας αρχίσουμε από την πρώτη. Ο Αριστοτέλης, για τον οποίο σας είπα ήδη ότι είναι παραδόξως ο κατ’ εξοχήν φιλόσοφος της κλασικής πόλης, θα τη συζητήσει δια μακρών. Έχουμε συνηθίσει, μετά από τους Ρωμαίους, να μεταφράζουμε αυτή τη λέξη ως «amitié» («φιλική σχέση»), καθόλου δόκιμη απόδοση. Η φιλία προέρχεται από το ρήμα φιλώ, που σημαίνει αγαπώ. Όχι αγαπώ ερωτικά, αν και αυτό το νόημα είναι επίσης δυνατό. Η φιλία είναι το γένος, που σαν επιμέρους είδη του έχει τις διάφορες μορφές συναισθημάτων, που μπορούν να συνδέσουν τα άτομα. Και στην ελληνική πόλη, η φιλία έχει πολύ σημαντικές θεσμικές πτυχές. Βεβαίως, πρόκειται κυρίως για τη φιλική σχέση μεταξύ ανδρών, συχνά βάσει άτυπων πολιτικών συνδέσμων που ονομάζονται εταιρείαι, ενώ ο Πλάτων, όπως και ο Αριστοτέλης, θα πουν δικαίως, ότι η φιλία είναι κατ’ εξοχήν ο τύπος σχέσης, που μπορεί να ευδοκιμήσει και να αναπτυχθεί σε μια ελεύθερη κοινότητα και ότι μια τέτοια κοινότητα την προϋποθέτει. Κατά κανόνα, η τυραννία δεν μπορεί να ανεχθεί τη φιλίαν2. O τύραννος έχει κάθε συμφέρον να εμποδίσει την, ανεξάρτητα από αυτό τον ίδιο, δημιουργία ισχυρών δεσμών μεταξύ των ανθρώπων, που θα μπορούσαν να ευνοήσουν τον αγώνα εναντίον της εξουσίας του και, εν πάση περιπτώσει, τη σύσταση μέσα στην κοινωνία ενός κέντρου αναφοράς που διαφεύγει του ελέγχου του.

«ΕΠΙΚΗΔΕΙΕΣ» ΣΚΕΨΕΙΣ ΓΙΑ ΤΟΝ ΑΥΤΟΧΕΙΡΑ ΦΑΡΜΑΚΟΠΟΙΟ Δ. ΧΡΙΣΤΟΥΛΑ

 

 

«Επικήδειες» σκέψεις για τον φαρμακοποιό Δ. Χριστούλα, που αυτοκτόνησε έξω από τη Βουλή «λόγω οικονομικής κρίσης»

Πόσο καλύτερα θα ήταν για την αυτοεκτίμησή σου, αν αντί στον εαυτό σου, έστρεφες το όπλο εναντίον κάποιου από τους τόσους πολιτικάντηδες, ή τα τόσα ένστολα οπλισμένα μαντρόσκυλα, που βρίσκονταν στο κτίριο έξω από το οποίο αυτοκτόνησες…

Πόσο καλύτερα θα ήταν για την προσωπική σου εξέλιξη, αν είχες καταφέρει να απαλλαγείς από τη χριστιανική σου ανατροφή (ακόμα κι αν, όπως λένε, δήλωνες αριστερός, ή άθεος), δηλαδή από την ολέθρια ανατροφή της αυτοενοχοποίησης, της αυτολύπησης και του μίζερου καθημερινού «επιούσιου άρτου» …

Πόσο καλύτερα θα ήταν αν είχες δώσει ένα πολεμικό παράδειγμα εξωστρέφειας και αξιοπρέπειας, αντί ένα ασιατικό παράδειγμα παθητικότητας, εσωστρέφειας, μάρτυρα… Αν είχες ανταποδώσει το χτύπημα, αντί να γυρίσεις και το άλλο μάγουλο…

ΜΑΖΙ ΜΕ ΤΑ ΒΙΒΛΙΑ ΘΑ ΚΑΕΙ ΚΙ Η ΓΟΥΝΑ ΤΟΥΣ...

 Ο βυζαντινός τρόπος,
που διδάσκεται το μάθημα της έκθεσης στη νεοελλάδα

 

Το θέμα της έκθεσης των φετινών πανελληνίων εξετάσεων:

«Η μάχη του ανθρώπου δεν θα χαθεί ενόσω θα υπάρχει καταφυγή του Λόγου, το βιβλίο.
Συχνά παρατηρείται πολλοί μαθητές να καταστρέφουν τα σχολικά τους βιβλία στα προαύλια των σχολείων κατά το τέλος του σχολικού έτους. Σε άρθρο που θα δημοσιευθεί στη σχολική σας εφημερίδα να αιτιολογήσετε το παραπάνω φαινόμενο και να αναφερθείτε στους τρόπους που θα συμβάλουν στην αρμονική συνύπαρξη του βιβλίου με τα ηλεκτρονικά μέσα πληροφόρησης και γνώσης.»

Σύμφωνα με τα όσα είναι γραμμένα στα εκάστοτε αναλυτικά προγράμματα διδασκαλίας, σκοπός του μαθήματος της έκθεσης είναι κυρίως το να καλλιεργήσουν οι μαθητές την εκφραστική και τη συλλογιστική τους ικανότητα.

Ωστόσο και εδώ (όπως και στη διδασκαλία των μαθηματικών, των αρχαίων και νέων ελληνικών κ.λπ.) αυτό που τελικά διαιωνίζεται είναι μια στείρα, ετοιματζίδικη και αποθαρρυντικά δύσχρηστη «γνώση», η οποία δεν αφήνει το παραμικρό περιθώριο δημιουργικής εμπέδωσής της και έμπρακτης δικαίωσης-χρησιμότητάς της. Η σχολική εκπαίδευση στην νεοελλάδα διαιώνιζε ανέκαθεν τον βυζαντινό σχολαστικισμό. Γι’ αυτό και η φυσιολογική απέχθεια των περισσοτέρων νεοελλήνων μαθητών για τα μαθηματικά, ή τα αρχαία ελληνικά, τις δύο θεμελιώδεις συνιστώσες τόσο του αρχαίου ελληνικού, όσο και του σύγχρονου δυτικού πολιτισμού (αλλά και η απέχθεια για το ίδιο το σχολείο, κάτι που εκφράζεται «εθιμοτυπικά» κάθε τέλος σχολικής χρονιάς με το, σχεδόν τελετουργικό, κάψιμο των καταθλιπτικών νεοελληνικών σχολικών εγχειριδίων –και όχι «βιβλίων»). Αν και στην πραγματικότητα δεν πρόκειται περί απέχθειας για τα μαθήματα καθαυτά αλλά, για τον αντιμαθησιακό και αντιδημιουργικό τρόπο με τον οποίο διδάσκονται: δεν είναι τυχαίο ότι οι νεοέλληνες έφηβοι δείχνονται απείρως πιο δημιουργικοί εκτός σχολείου (π.χ. σε ό,τι έχει να κάνει με Η/Υ, ή με άλλη εξωσχολική μόρφωση, πληροφόρηση, βιβλία κλπ.), κάτι που επαληθεύει ότι το πρόβλημα είναι με το σχολείο και όχι με τα παιδιά μας.

ΛΟΓΟΤΕΧΝΕΣ – ΘΥΜΑΤΑ ΤΟΥ ΝΕΩΤΕΡΟΥ ΒΥΖΑΝΤΙΝΙΣΜΟΥ

  Πολύ πριν την έκρηξη της επανάστασης του 1821 είχε εκδηλωθεί η σύγκρουση του πνεύματος του Διαφωτισμού με την ιδεολογία της βυζαντινοκρατίας. Στόχοι των δύο πλευρών ήσαν, για την μεν πρώτη η ολοκλήρωση της επανάστασης ως κοινωνικής διαδικασίας, που θα οδηγούσε σε μια σύγχρονη ευρωπαϊκή κοινωνία, ενώ για την δεύτερη, η αναχαίτιση του επαναστατικού κύματος και η ταπεινωτική επιστροφή του ελληνικού έθνους στην «θείω βουλήματι ισχυράν βασιλείαν» (πατριάρχη Ιερουσαλήμ, Άνθιμου, «Πατρική Διδασκαλία», 1798) των οθωμανών.

Μετεπαναστατικά η σύγκρουση συνεχίστηκε, έχοντας μετασχηματιστεί σε προσπάθεια των δύο πλευρών για τον ιδεολογικό έλεγχο του νεοπαγούς κρατιδίου. Με το πέρασμα αρκετών δεκαετιών οι προσκείμενες στον Διαφωτισμό φωνές προοδευτικά  σίγησαν, όχι όμως χωρίς την ουσιαστική συνδρομή ενός, επί τούτου δημιουργηθέντος, παρακράτους, και των ενδοεξουσιαστικών διαπλοκών και μηχανισμών καταστολής, που αυτό εξέθρεψε.

Στα τέλη της δεκαετίας του 1870 η πολιτική, κοινωνική, οικονομική και πνευματική κατάσταση στη χώρα μόνο επιφανειακά πλέον μοιάζει με αυτή, που επιδίωξαν η επανάσταση και οι έλληνες Διαφωτιστές. Στην πραγματικότητα η νέα Ελλάδα έχει εκφυλλιστεί σε ένα νεοβυζαντινού τύπου μόρφωμα, στο οποίο η θεοκρατία έχει επιστρέψει, όπως το σκουλήκι σε έναν φαινομενικά υγιή καρπό και (σε αγαστή συνεργασία με τους απογόνους των κοτσαμπασήδων της τουρκοκρατίας και των βυζαντινοθρεμμένων φαναριωτών πολιτικάντηδων)  κυβερνά ανενόχλητη, άλλοτε παρασκηνιακά και άλλοτε απροκάλυπτα.

Η μετάσταση του καρκινώματος της βυζαντινοκρατίας στο σύνολο σχεδόν των θεσμών (στις τρεις «διακριτές» εξουσίες, στην παιδεία κ.λπ., αλλά και στην οικονομία) είναι τόσο προχωρημένη, ώστε η τελευταία δεν διστάζει προ ουδενός μέσου, προκειμένου να εξοντώσει φυσικά ή ψυχικά όποιον της αντιστέκεται και να επιβάλλει σιγή νεκροταφείου στην κοινωνία. Με νόμους – παρωδίες και δίκες – οπερέτες, ακόμη και αγωνιστές της επανάστασης, όπως ο Θεόφιλος Καϊρης, φυλακίζονται και δολοφονούνται σε μπουντρούμια μοναστηριών, ενώ το φόβητρο του θρησκευτικού αφορισμού επισείεται -όπως προ και κατά τη διάρκεια της Επανάστασης- εναντίον κάθε φωνής, που θυμίζει Διαφωτισμό, ευνομούμενη κοινωνία, υποψιασμένους πολίτες κ.λπ..

Από αυτήν την κατάσταση δεν διέφυγε ούτε η -συνήθως ανεκτή- καλλιτεχνική ελευθεριότητα. Σε αυτό το ιστορικό πλαίσιο πρέπει να ενταχθούν και οι διώξεις στο δεύτερο μισό του 19ου αιώνα εναντίον σημαντικών νεοελλήνων λογοτεχνών, όπως ο Εμμανουήλ Ροϊδης,  ο Ανδρέας Λασκαράτος κ.α..

ΔΙΑΦΘΟΡΑ- ΔΙΑΠΛΟΚH: ΑΠΟ ΤΟ ΒΥΖΑΝΤΙΟ ΣΤΟ ΒΑΤΟΠΕΔΙ

Πώς η βυζαντινή κοινωνική παθογένεια αναγεννήθηκε κατά την τουρκοκρατία κι επιβιώνει  στη σύγχρονη Ελλάδα

Είναι ιστορικά δοκιμασμένη η τακτική των κάθε λογής κατακτητών να μήν εγκαθιδρύουν άμεσα την εξουσία τους, αλλά να χρησιμοποιούν γι’ αυτόν τον σκοπό τον προϋπάρχοντα εξουσιαστικό μηχανισμό, αφού πρώτα τον επανδρώσουν με φίλα προσκείμενους εντόπιους τοποτηρητές. Οι κατακτημένοι υπακούν ευκολότερα στους «δικούς» τους παρά στους ξένους. Κατ’ αυτόν τον τρόπο π.χ. οι ναζί χρησιμοποίησαν τους διοικητικούς μηχανισμούς (υπουργεία, αστυνομίες κλπ.) των κατακτημένων από αυτούς χωρών, διορίζοντας απλώς κυβερνήσεις-ανδρείκελα σε Γαλλία, Νορβηγία, Ελλάδα κ.α..      Κάτι ανάλογο συνέβη και με την οθωμανική κατάκτηση του ελλαδικού χώρου. Οι οθωμανοί βασίστηκαν στους υλικοπνευματικούς κυριάρχους του ελλαδικού πληθυσμού, στους ίδιους ακριβώς, οι οποίοι στήριζαν και συνιστούσαν την πρότερη «βυζαντινή» εξουσία.  Πρόκειται ουσιαστικά για τις κάστες των ανωτέρων κληρικών της ανατολικής («ορθόδοξης») χριστιανικής εκκλησίας, των οικονομικώς ισχυρών (μεγάλων γαιοκτημόνων, μετέπειτα κοτσαμπασήδων) και των πολιτικών στελεχών (μετέπειτα φαναριωτών) τής καταλυθείσας πρώην «βυζαντινής» αυτοκρατορίας.      Οι κάστες αυτές επιβιώνουν ελαφρώς παραλλαγμένες αλλά, εξίσου ισχυρές και στη σημερινή Ελλάδα. Αποτελούν δε, κάστες διότι, συγκεντρώνουν όλα τα χαρακτηριστικά κλειστών, και αποκομμένων από την κοινωνία, ομάδων διατήρησης μακροχρόνια κεκτημένων προνομίων, παρά το ότι δεν βασίζονται αποκλειστικά στους δεσμούς αίματος για την ανανέωσή τους σε έμψυχο δυναμικό.      Οι κάστες αυτές διαπλέκονται σταθερά ως προς τη συμφεροντολογική δράση τους, καθ’ όλη τη διάρκεια του βυζαντινού μεσαίωνα, της τουρκοκρατίας και της σύγχρονης Ελλάδας. Η διαπλοκή συνάπτεται ως άτυπη κοινωνική συμφωνία και ολοκληρώνεται μέσα από την αφανή και, γι’ αυτό, πανίσχυρη δομή τού λεγόμενου σιναφιού.

ΦΟΡΟΣ ΤΙΜΗΣ ΣΤΟΝ ΧΕΡΜΠΕΡΤ ΜΑΡΚΟΥΖΕ

ΟΙ ΣΥΓΧΡΟΝΕΣ  ΜΟΡΦΕΣ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟΥ  ΕΛΕΓΧΟΥ


  Αδυναμία ορισμού μιας αληθινά ελεύθερης κοινωνίας  με τους παραδοσιακούς όρους  τής οικονομικής, πολιτικής και πνευματικής ελευθερίας

  Mερικά  διαχρονικά πλέον αποσπάσματα από τον «Μονοδιάστατο Άνθρωπο» (ελληνική έκδοση από τις εκδόσεις Παπαζήση), που αποδεικνύουν, ότι η κλασική σκέψη είναι τέτοια, ακριβώς επειδή κατορθώνει να συλλάβει τα φαινόμενα και να μην παγιδευθεί στα επιφαινόμενα. 

Χέρμπερτ Μαρκούζε (1898-1979).

    Ολοκληρωτισμός δεν είναι μόνο ο τρομοκρατικός πολιτικός ομοιομορφισμός, αλλά και ο μή τρομοκρατικός οικονομικο-τεχνικός ομοιομορφισμός, που λειτουργεί με τη χειραγώγηση των αναγκών στο όνομα ενός γενικού ψευτοσυμφέροντος. Κάτω από τέτοιες συνθήκες αποτελεσματική αντίσταση στο σύστημα δεν μπορεί να γίνει. Ο ολοκληρωτισμός δεν είναι μόνο μια ορισμένη μορφή κυβέρνησης ή κόμματος, είναι ακόμα κι ένα ειδικό σύστημα παραγωγής και διανομής, που εναρμονίζεται απόλυτα με τα «πολλά» κόμματα και τις εφημερίδες, με την «διάκριση των εξουσιών» κ.λπ..

  

Η ΑΡΧΑΙΟΕΛΛΗΝΙΚΗ ΑΝΤΙΛΗΨΗ ΠΕΡΙ ΠΑΤΡΙΔΑΣ ΚΑΙ Ο ΣΗΜΕΡΙΝΟΣ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟΣ ΕΥΤΕΛΙΣΜΟΣ ΤΗΣ

H περί πατρίδας πολιτική αντίληψη των κλασικών ελλήνων και η νεώτερη προπαγανδιστική διαστροφή της σε “πατριωτισμό”, “εθνική ενότητα” και “εθνική ομοψυχία”

   Οι έλληνες δεν μάχονταν για «ιδέες», «ιδανικά» και άλλες ιδεολογικοποιημένες (αυτ)απάτες, αλλά για απόλυτα καθορισμένες και χειροπιαστές σημασίες, όπως  η πόλη – πατρίδα. Η τελευταία σε πλήρη αντίθεση με τον σημερινό συσκοτισμό της (βλ. «έθνος – κράτος») δεν ήταν μια ιδεολογική αφαίρεση· ήταν πρωταρχικά μια αυτοκυβερνώμενη ανθρώπινη κοινότητα, η οποία αυτοπροσδιοριζόταν κατεξοχήν πολιτικά (ανυπαρξία κυβέρνησης και κράτους, αυθεντική -δηλαδή άμεση- δημοκρατία χωρίς "εκλογές" και "αντιπροσώπους", αυθεντική πολιτική δραστηριότητα όπου η ίδια η κοινωνία αποφάσιζε απευθείας για τον εαυτό της, τους νόμους της κλπ.),  καταγωγικά (κοινός γεννήτορας και πρόγονοι), χρονικά (κοινή ιστορική διαδρομή), συνειδησιακά (κοινά έθιμα, θεσμοί, σημασίες, που όμως δεν είχαν επιβληθεί εκ των άνω, όπως συνέβη με τον χριστιανισμό, τον ισλαμισμό κλπ.) και,  μόνο δευτερευόντως, γεωγραφικά.

   Ο γεωγραφικός προσδιορισμός της πατρίδας φαίνεται, ότι ιεραρχείτο ως δευτερεύων, αφού αρκετές φορές υποχωρούσε υπό το βάρος άλλων, κοινωνικών, πολιτικών κ.ά. παραγόντων. Οι αναρίθμητες αποικίες των ελλήνων ιδρύθηκαν σε περιοχές, όπου αυτοί δεν μπορούσαν να επικαλεστούν κανένα γεωγραφικό παρελθόν και οι νέες ελληνικές πόλεις εγκαθιδρύθηκαν βασισμένες αποκλειστικά στους άλλους παράγοντες. Επίσης ο Θεμιστοκλής θεωρούσε δευτερεύοντα τον γεωγραφικό προσδιορισμό της Αθήνας, όταν απείλησε, πως αν οι υπόλοιποι έλληνες δεν επιθυμούσαν να δώσουν ναυμαχία στη Σαλαμίνα, οι αθηναίοι θα πήγαιναν να ξαναϊδρύσουν την πόλη τους στην Ιταλία. Βλ. επίσης τη ρήση στον Θουκυδίδη «άνδρες γαρ πόλις» («η πόλη είναι οι άνδρες της», Ζ΄ 77, δηλαδή οι πολίτες της, που φέρουν παντού και πάντα την πολιτική τους διαπαιδαγώγηση και με αυτόν τον τρόπο δίνουν ύπαρξη στη πόλη). Αλλά και γενικότερα οι έλληνες δεν προσδιόριζαν την πόλη-πατρίδα με γεωγραφικούς όρους, αφού έλεγαν π.χ. «οι αθηναίοι», ή «οι κορίνθιοι» και ποτέ «η Αθήνα», ή «η Κόρινθος». Η πατρίδα για τους αρχαίους έλληνες ήταν κατά συνέπεια κάτι απολύτως κοινωνιοκεντρικά και όχι γεωγραφικά προσδιορισμένο, για το οποίο άξιζε να πεθάνει κάποιος, ακριβώς επειδή δέν άξιζε να ζει χωρίς αυτό. Δεν θα ήταν υπερβολή αν λέγαμε ότι οι αρχαίοι έλληνες, σαν ο πρώτος πολιτικά ελεύθερος λαός της Ιστορίας, είναι οι εφευρέτες της πατρίδας.